Mastektomi (Meme Alma Ameliyatı): Modern Yaklaşım ve Hasta Rehberi
Mastektomi, meme dokusunun bir kısmının veya tamamının cerrahi olarak çıkarılması işlemidir. Bu terim hastalarda endişe uyandırsa da, günümüzde modern mastektomi teknikleri; hem kanser tedavisinin etkinliğini sağlamakta hem de mümkün olan en doğal meme görünümünü korumayı veya yeniden oluşturmayı hedeflemektedir. Sağlık Bakanlığı onaylı protokoller ve hasta merkezli bir yaklaşımla, bu zorlu süreçte sizin yanınızdayız.
Op. Dr. Şahnaz olarak temel amacım; kanserden kurtuluş yolculuğunuzda, beden imajı ve özgüveninizi de mümkün olduğunca koruyarak, size en güvenli ve en etkili tedaviyi sunmaktır.
1. Mastektomi Ne Zaman Gerekli Olur?
Mastektomi kararı, multidisipliner bir kurul tarafından (cerrah, onkolog, radyolog) hastanın özelinde değerlendirilir. Başlıca nedenler:
- Meme Kanseri Tanısı: Özellikle:
- Meme koruyucu cerrahi (lumpektomi) için uygun olmayan büyük tümörlerde.
- Memede birden fazla odakta (multisentrik) tümör varlığında.
- Meme koruyucu cerrahi sonrası tekrarlayan (nüks) kanserlerde.
- Hastanın kişisel tercihi ve kaygıları doğrultusunda.
- Yüksek Risk Durumları: BRCA1/BRCA2 gibi gen mutasyonu taşıyıcılarında veya güçlü aile öyküsü olan bireylerde, kanser gelişmeden risk azaltıcı (profilaktik) mastektomi yapılabilir.
2. Modern Mastektomi Türleri: Artık Sadece ‘Alma’ Değil, ‘Koruma ve Yeniden Yapma’
Günümüzde mastektomi, eskiye kıyasla çok daha farklıdır. Temel amaç, meme cildini ve mümkünse meme başı-areola kompleksini koruyarak rekonstrüksiyon için en iyi zemini hazırlamaktır.
- Total (Basit) Mastektomi: Tüm meme dokusu çıkarılır, ancak koltuk altı lenf nodlarına ve kaslara dokunulmaz. Meme cildi korunabilir veya korunmayabilir.
- Cilt Koruyucu Mastektomi: Meme kanseri cerrahisinde estetik açıdan en önemli gelişmelerden biridir. Tüm meme dokusu, meme başı ve areola çıkarılır, ancak memenin doğal cilt yapısı ve altındaki cilt altı yağ dokusu büyük oranda korunur. Bu korunan cep, hemen ya da sonraki aşamada yapılacak olan rekonstrüksiyon (silikon implant veya kendi dokunuzla) için mükemmel bir kılıf oluşturur.
- Meme Başı-Areola Koruyucu Mastektomi: Cilt koruyucu mastektominin bir adım ötesidir. Tümör meme başından uzakta ve uygun hastalarda, meme başı ve areola kompleksi de korunabilir. Ameliyat sırasında meme başı altındaki doku patolojik incelemeye gönderilir ve temiz çıkması durumunda korunmasına devam edilir. Bu yöntem, rekonstrüksiyon sonrası en doğal görünümü sağlar.
- Radikal Mastektomi: Büyük tümörlerde ve göğüs duvarı kaslarına yayılım olduğu durumlarda meme dokusuyla birlikte altındaki kasların da çıkarıldığı, artık daha nadir uygulanan bir yöntemdir.
- İki Taraflı (Bilateral) Proflaktik Mastektomi: Yüksek riskli bireylerde kanser gelişimini önlemek amacıyla her iki memenin de çıkarılması işlemidir.
3. Ameliyat Öncesi Hazırlık ve Planlama
- Multidisipliner Değerlendirme: Cerrah, medikal onkolog ve radyasyon onkoloğundan oluşan ekip tarafından tedavi planı kişiselleştirilir.
- Görüntüleme: Mamografi, ultrason ve gerekirse MR ile tümör haritalanır.
- Rekonstrüksiyon Planlaması: Ameliyattan önce, plastik ve rekonstrüktif cerrahi uzmanı ile görüşülerek rekonstrüksiyonun zamanlaması (aynı anda mı, sonra mı?) ve yöntemi (implant mı, kendi dokunuz mu?) belirlenir. Anında rekonstrüksiyon, psikolojik olarak hastaya büyük bir rahatlama sağlar.
- Onam: İşlemin riskleri, faydaları ve alternatifleri size detaylıca anlatılır ve yazılı onamınız alınır.
4. Ameliyat Sonrası Süreç ve Olası Yan Etkiler
- Hastane Kalışı: Genellikle 1-3 gün arasındadır.
- Ağrı ve Dren: Ameliyat bölgesine yerleştirilen drenler (sıvı toplayan tüpler) birkaç gün sonra çıkarılır. Ağrı, ilaçlarla kontrol altına alınır.
- Fizyoterapi: Kolda hareket kısıtlılığını ve lenfödem riskini azaltmak için erken dönemde egzersizlere başlanması önemlidir.
- Olası Yan Etkiler:
- Enfeksiyon ve Kanama: Nadir görülen genel cerrahi riskler.
- Kolda Şişme (Lenfödem): Koltuk altı lenf nodlarının alınması durumunda gelişebilir. Modern tekniklerle (bekçi lenf nodu biyopsisi) risk azaltılır.
- Duyu Kaybı: Meme cildinde ve iç kol bölgesinde geçici veya kalıcı his kaybı olabilir.
- Psikolojik Etkiler: Meme kaybına bağlı duygusal zorluklar yaşanabilir. Bu süreçte psikolojik destek almak oldukça faydalıdır.
5. Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Mastektomi sonrası meme yeniden yapılabilir mi?
- Evet. Meme rekonstrüksiyonu, mastektomi ile aynı anda (anında rekonstrüksiyon) veya aylar/yıllar sonra (gecikmiş rekonstrüksiyon) yapılabilir. İmplantlar veya hastanın kendi karın/sırt dokuları kullanılır.
- Ameliyat izi nasıl olur?
- İz, meme alt kıvrımına veya areola etrafına gizlenerek estetik bir şekilde planlanır. Cilt koruyucu tekniklerde iz daha küçük ve gizli olur.
- Mastektomi kanserin tekrarlamasını kesin olarak engeller mi?
- Hayır, %100 garanti vermez. Lokal nüks riski çok düşüktür (%1-5) ancak sıfır değildir. Düzenli takipler hayati önem taşır.
Unutmayın: Mastektomi, meme kanseri tedavisinde çok etkili bir yöntemdir. Ameliyat ve sonrasındaki süreçle ilgili tüm sorularınızı cerrahınızla açıkça konuşmaktan çekinmeyin. Bu, kendinizi fiziksel ve duygusal olarak daha iyi hazırlamanıza yardımcı olacaktır.
Sağlıklı günler dileriz.
Bu sitede yer alan bilgiler, bilgilendirme amaçlı olup, tanı ve tedavi için hekiminize başvurunuz.