Mide Fıtığı (Hiatal Herni) Nedir? Reflü ile İlişkisi ve Tedavi Yolları
Karın fıtıkları denilince akla ilk olarak kasık veya göbek bölgesi gelse de, fıtıklar mide gibi iç organları da etkileyebilir. Hiatal herni veya halk arasında bilinen adıyla mide fıtığı, midenin üst kısmının, diyafram kasındaki açıklıktan (hiatus) yukarı doğru, göğüs kafesine kayması durumudur. Bu durum, sıklıkla reflü şikayetleriyle ilişkilidir.
Mide Fıtığı Neden Olur? Kimlerde Görülür?
Mide fıtığının kesin nedeni her zaman belli olmayabilir. Ancak, karın içi basıncını artıran durumlar önemli bir risk faktörüdür:
- Yaşlanma: Diyafram kasının zayıflaması.
- Aşırı ve Sürekli Ikınma: Kronik kabızlık, ağır kaldırma.
- Şiddetli ve Kronik Öksürük
- Obezite (Aşırı Kilo)
- Hamilelik
- Genetik Yatkınlık: Doğuştan diyafram açıklığının geniş olması.
Mide Fıtığı Türleri: Kayma ve Paraözfageal
Mide fıtıkları genellikle iki tipte incelenir:
1. Kayma Tipi Mide Fıtığı (Sliding Hiatal Hernia):
- En sık görülen tiptir (%90’ın üzerinde).
- Midenin üst kısmı ve yemek borusunun alt ucu, yemek yerken veya ıkınma gibi durumlarda yukarı, göğüs boşluğuna doğru “kayar”, ardından genellikle eski yerine döner.
- Çoğunlukla reflü hastalığına neden olur.
2. Paraözfageal Fıtık (Rolling Hiatal Hernia):
- Daha nadir görülür ancak daha ciddidir.
- Midenin üst kısmı, yemek borusunun yanından diyaframın üstüne çıkar ancalt ucu yerinde sabit kalır.
- Midenin sıkışma (boğulma) riski olduğu için genellikle ameliyat gerektirir.
Mide Fıtığı Belirtileri Nelerdir? Reflü ile Bağlantısı Nedir?
Birçok hiatal herni, hiçbir belirti vermeyebilir ve başka bir nedenle yapılan tetkikler sırasında tesadüfen saptanır. Belirti verdiği durumlarda ise çoğunlukla reflü semptomları ön plandadır:
- Göğüste yanma hissi (heartburn)
- Ağza acı-ekşi su veya yemek gelmesi
- Geğirti, şişkinlik
- Yutma güçlüğü
- Göğüs ağrısı (Kalp ağrısından ayırt edilmesi gerekir!)
- Nefes darlığı (Özellikle büyük fıtıklarda)
Paraözfageal fıtıkta ise reflüden çok:
- Yemek sonrası aşırı dolgunluk hissi
- Kansızlık
- Bulantı, kusma
- Şiddetli ağrı ve mide sıkışması (acil durum)
Mide Fıtığı Teşhisi ve Tedavi Seçenekleri
Teşhis için en sık kullanılan yöntem üst gastrointestinal sistem endoskopisi (mide görüntülemesi) ve baryumlu grafi (ilaçlı mide filmi)’dir.
Tedavi, fıtığın tipine ve şikayetlerin şiddetine göre planlanır:
1. Ameliyatsız (Konservatif) Tedavi:
- Belirti vermeyen veya hafif reflüsü olan kayma tipi fıtıklarda uygulanır.
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo vermek, az ve sık yemek, yağlı-baharatlı yiyeceklerden, kahve ve çikolatadan kaçınmak, yemekten sonra hemen yatmamak.
- İlaç Tedavisi: Mide asidini nötralize eden veya baskılayan ilaçlar reflü şikayetlerini kontrol altına almak için kullanılır.
2. Cerrahi Tedavi:
- Paraözfageal fıtık varlığında (sıkışma riski nedeniyle).
- İlaç ve yaşam tarzı değişikliklerine rağmen kontrol altına alınamayan şiddetli reflü durumunda.
- Büyük çaplı kayma tipi fıtıklarda.
- Nefes darlığı, yutma güçlüğü, kansızlık gibi komplikasyonlar geliştiğinde.
Cerrahi Yöntem (Nissen Fundoplikasyonu):
- Laparoskopik (kapalı) yöntemle yapılması altın standarttır.
- Mide, karın boşluğuna çekilir ve diyaframdaki açıklık (hiatus) daraltılır.
- Midenin üst kısmı, yemek borusunun etrafına sarılarak yeni bir valf mekanizması oluşturulur. Bu, asit ve gıdanın yukarı kaçışını fiziksel olarak engeller.
- Düşük komplikasyon oranı, hızlı iyileşme ve yüksek başarı oranı ile reflünün kalıcı tedavisini sağlar.
Sonuç olarak, mide fıtığı, özellikle reflü şikayetlerinizin altında yatan önemli bir neden olabilir. Doğru teşhis ve kişiye özel tedavi planlaması için bir uzmana başvurmak, yaşam kalitenizi artırmak için atılacak en doğru adımdır.